Röportaj yapmak, bir haberin peşinde koşmaktan daha zordur; daha derin bir birikim ve tecrübe gerektirir. Röportajın başarısı bir gazetecinin haberini ‘konuşturması’ demektir... Ünlülerle röportaj yapmakta gazeteciyi ‘ünlü’ yapmaz. Başarılı gazeteci olmak; soru sormak, soruların peşinde gitmek, doğru soruyu asıl muhattabına sormak demektir...
Soru sormadan, haberini konuşturmadan ‘ünlenen’ gazetecilerin yaratıldığı Türkiye’de durum böyle değil tabi ki, hele birde kadın gazeteci iseniz işiniz gerçekten çok zor.
Kadınlar olarak önümüzdeki en büyük engel içimizdeki cam fanus’tur diye düşünürüm hep.Kadınların iş hayatında yükselememesinin görünmez nedenleri olarak gördüğüm bu fanus aslında çevresel faktörlerden dolayı kendi kendimiz ortaya çıkardığımız çaresizlikten başka bir şey değildir. Hepimizin bir cam fanusu var ve bu oldukça bu engellerle hep karşılaşacağız.
İnsanları ötekileştiren bir çağdayız, özellikle de mesleğine gönül vermiş gazeteci kadınları. Etrafımızdaki her şey netleşirken, kadınları giderek daha ‘silik’, daha ‘önemsiz’, daha ‘görünmez’ hale getiren bir çağdayız. Hayata dair her şeyin; her türlü kopuşun, bağın, umudun, var oluşun ya da başkalarının kimliklerinde yok oluşun birbirine düğüm ata ata birikmesi bundan. Dinleyicimizin, izleyicimizin, okurumuzun yok olmasından bunlar, teknolojiye kaptırıp kendimizi bilerek isteyerek ötekileştirmemizden tüm bunlar!...
Bir dönem yaptığı röportajlarla ‘ünlenen’ Oriana Fallaci’yi gazetecilerin gözünde efsane yapan da budur... Ayetullah Humeyni, Golda Meir, Henry Kissinger, Şah Rıza Pehlevi, Ariel Sharon, İndira Gandhi, Zülfikar Ali Butto, Muammer Kaddafi, gibi pek çok ünlü liderle yaptığı çarpıcı röportajlarla sadece adını duyurmakla kalmamış, bir gazetecinin ancak sorularla var olabileceğini de ispatlamıştı.
Türkiye’de durum biraz farklı tabiki; “Başarılı” gazeteci olmakla “ünlü” gazeteci arasındaki o ince çizgi 1980’lı yıllardan itibaren ortadan kalktı. Her gazetenin mutlaka işi bilsin bilmesin “star bir röportajcısı oldu” buraya dikkat edelim muhabiri değil “star bir röportajcısı” !...
Böylece röportaj yapan gazeteciler, yaptıkları haberlerin veya röportaj yaptıkları kişilerin önüne geçti. Kimin size röportaj verdiği değil, röportajı verenin kiminle röportaj yaptığı önemli hale getirildi. Haliyle röportajlara konu olan kişiler değil, gazetecinin bizzat kendisi öne çıkartılınca soruların peşinden giden “habercilik” de her defasında sümen altı edilmeye başlandı.
Eskiden ‘ajandası’ olmayan gazeteciler ayıplanırdı... Ajandalar; önemli olaylar, davalar, tarihler, isimler, bağlantılar, telefonlar, fotoğraflar, önemli bulunan, tutulan notlarla dolardı... Yeniden hatırlamak, hatırlatmak, zamanı gelince bu bilgilerden yararlanmak için. İşte tamda bu nedenle bence bir gazetecinin tuttuğu ajanda, onun hangi alanda ne kadar uzmanlaştığının da önemli bir göstergesi sayılmalı.
Bir muhabir haber yaparken, gazeteler böyle bir gerekçeyi yayımlarken okurlarına bir gazeteci için tuttuğu ajandanın önemini nasıl olur da hatırlatmaz. Elbette haberi olduğu gibi sunmalıyız. Ama bazı haberlerin yoruma ihtiyacı olduğu da açıktır.
Nasıl ki tiraj kaybının önüne geçmek için önlemler alıyorsak, bu tür haberleri verirken mesleği itibarsızlaştırarak, bilinçsizce yaratılan algının da önüne geçebiliriz... Gazetecilik sadece haber peşinde koşmak değildir. Bilgi de sadece tecrübeyle elde edilecek bir şey asla değildir.
Medyanın politik ve etik olarak toplumu esas alan sorumlu bir haberciliğe, bilgi edinme ve ifade özgürlüğünü sınırlayan uygulamalar karşısında haklarını savunmasına ihtiyacı var. Dünyada birçok ülke kültürel ve toplumsal gelişmelerle yol alırken biz gelişme değil, değişim yaşıyoruz. Bu değişim gazetecilerin bakış açısını da değiştiriyor. Her toplumsal değişim yeni bir yönlenmeyi gerektiriyor aslında.
Bu safhada, önceliğini meslektaşlarımızdan gelen taleplere göre eğitime ve mesleki dayanışmaya adayan, Türkiye Yerel Basın Birliği’nin bir üyesi olmaktan gurur duyduğumu belirtmek istiyorum. Meslektaşlarıma sesleniyorum; Mesleğimizle ilgili tüm seminerlere mümkün olduğunca katılım göstermeli, kendimizi geliştirmeli, okumalıyız ve mutlaka ajanda tutmalıyız !...
Saygılar!...
