TEMELLER:
• Kaygı korkulacak bir şey olmamalıdır,• Kaygıyı yenmek için bir terapist bulun
ANAHTAR NOKTALAR:
• İlk fiziksel kaygı duyumlarımızı endişe nedeni olarak algıladığımızda, endişemiz adrenalinin salınmasını tetikler.• Kaygıdan kurtulma ihtiyacımız belirtilerimizi artırır.• Kaygının normal olduğunu ve doğası gereği tehlikeli olmadığını kabul etmek, onun kontrolden çıkmasını engelleyebilir.
Örnek vakalar üzerinden ele alacak olursak. Abdullah bir döngüye sıkıştı. Yönetici olarak çalışan 40' lı yaşlarında atletik bir adam ve panik ataklara eğilimli. Panik başladığında Abdullah' ın kalbi çarpar, boğazı kapanır ve "Ah hayır, kalp krizi geçiriyorum!" diye düşünür. ya da Oh hayır, son derece yüksek düzeyde kaygı duyacağım ve buna tahammül edemem!Bengü ise, hızla artan endişesini anlatırken, yoğunluğu giderek artan bir kasırga gibi htiğini söylüyor. Kaygılı duyguların fırtınalı rüzgarlarıyla başlar ve bunları hızla bir suçluluk ve utanç seli takip eder. “ Kendimi endişeli htiğim için yargılıyorum ” diyor bana. " Bir hastalığım olduğundan, yeterince güçlü olmadığımdan ve hayatla baş edemeyeceğimden endişeleniyorum."
İlk anksiyete türü, Abdullah' ın kalp çarpıntısı ve Bengü' nün endişeli duyguları gibi ilk kaygı deneyimidir. Bunlar rahatsız edici, ancak tamamen zararsızdır. Bu doğru - bazı endişeli düşüncelere, duygulara veya duyumlara sahip olmanın hiçbir şekilde sorunlu, tehlikeli veya zararlı bir tarafı yoktur. Aslında, bu kaygı biçimiyle ilişkili fiziksel duyumlar, bizi uyanık ve farkında tutmak için tatsız olmak içindir.
İkinci tür kaygı, insanların birincisine nasıl tepki verdiğini içerir. Abdullah' ın durumunda, felakete yol açar ve en kötüsünü düşünür. Bengü' ye gelince, bir yargılama ve yıkıcı bir şekilde öz eleştiri modeline yakalanır. İnsanların başını belaya sokan bu ikinci kaygı biçimidir.
İlk (hoş olmayan ama zararsız) fiziksel kaygı duyumlarımızı endişe nedeni olarak algıladığımızda, endişemiz adrenalinin kan dolaşımına salınmasını tetikler. Bu, endişemizin daha da artmasına neden olur, bu da tipik olarak daha felaketleştirici ve özümüzü eleştiriye yol açar. Bir kısır döngü ortaya çıkar ve işte, kaygı kontrolden çıkar. Bu döngüyü başlatan ve sürdüren kritik faktör, kaygıyı sahip olmamamız gereken bir şey olarak görmektir. Kaygıdan kurtulma ihtiyacımız belirtilerimizi artırır. Bazıları için, bir kasırgadan çok bir çığ gibidir, çünkü ilk tanıma şoku, kişi boğulmaktan korkana kadar gevşek zihinsel ve duygusal enkaz katmanlarını sallar.
Yukarıdakiler bir soruyu gündeme getiriyor:
Kontrol ve Güvenlik Arzusu:
Sonuç olarak, endişeli ve karamsar hmenin meydana getirdiği rahatsızlık veya algılanan tehlikeyle baş edemeyiz. Tüm normal insan duygularını (birinci tür kaygı dahil) kabul edemememiz, sıkıntımızın yoğunlaşmasına (ikinci tür kaygıya) yol açar. Bütün bunları yapıyoruz çünkü kültürümüz belirsizliğe tahammül edemiyor. Ne olacağı hakkında hiçbir fikrimiz olmadığını kabul etmektense, geleceği tahmin etmeyi ve tamamen yanlış olmayı tercih ederiz! Güvenlik konusunda da takıntılıyız. Toplumumuzun eşi benzeri olmayan ve emsalsiz zenginliği bağlamında, sahte bir güvenlik duygusuna alıştık. Tehdit anları perdeyi delip geçtiğinde paniğe kapılırız.
İronik olarak, üçüncü dünyada yaşayan bireyler, güvenlik veya güvenlik bekleme olasılıkları daha düşük olduğu için kaygı söz konusu olduğunda avantajlıdır. Bu nedenle, gerçeklik çarptığında, basitçe anlaşılır ve yaşamın bir parçası olarak kabul edilir. Belki de bu nedenle Türk insanında kaygı daha yüksektir.
Dünyadaki diğer tüm uluslar ve daha zengin ulusların durumu, daha az kaynağa sahip olanlardan önemli ölçüde daha kötüdür.
Peki ya kaygımızın kontrolden çıkmasını nasıl durdurabiliriz?
İlk kaygı deneyiminin kendisinin bir sorun olmadığını içselleştirmemiz gerekir. Gergin, endişeli veya korkmuş olmanızda hiçbir sorun yok. Kaygı korkulacak bir şey değildir; aslında, kaygının ilk deneyimi aslında olumludur çünkü bizi tetikte, farkında ve güvende tutar. Bu temel kavramı bir kez idrak ettiğimizde, asla endişeli duygular hakkında felaket tellallığı yapmamıza veya endişeli htiğimiz için kendimizi yargılamamıza gerek kalmaz ve endişemizin kontrolden çıkması daha az olasıdır.
Unutmayın, her sorunun veya her kaygının mutlaka hem terbiye hem de tımar edicisi vardır. At binenin kılıç kuşananın…
|
